Küresel ısınmanın etkisiyle eriyen buzulların ekvator çevresinde birikmesiyle dünyanın dönüş hızı giderek azalıyor. Uzmanlar, günlerin uzunluğundaki değişimin hassas zaman ölçülerine dayanan internet ve GPS sistemlerini etkileyebileceği konusunda uyarıyor.
Araştırmalar, iklim değişikliği nedeniyle eriyen kutup buzullarının gezegeni yeniden şekillendirerek günleri uzattığını gösteriyor.Bilim insanları, bu çarpıcı bulgunun insan faaliyetlerinin dünyanın milyarlarca yıllık düzenini nasıl etkilediğine dair önemli bir veri sunduğunu söylüyor.
Araştırmada tespit edilen değişiklik milisaniye ölçeğinde olsa da bilim insanları bu değişikliğin internet trafiği, finansal işlemler ve GPS navigasyonu gibi hassas zaman işleyişine dayanan operasyonları kesintiye uğratabileceğine dair uyarıyor.
ABD Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı‘nda yayınlanan araştırma, buzullardaki erimenin günlerin uzunluğuna etkisini inceledi.
Ayın dünyanın okyanusları ve kara kütleleri üzerinde çekim etkisinden dolayı günlerin uzunluğu giderek artıyor.
Ancak insanların sebep olduğu küresel ısınma nedeniyle Grönland ve Antarktika buz tabakalarının daha hızlı erimesi yüksek enlemlerde depolanan suyun okyanuslara yeniden dağıtılmasına ve suların ekvator çevresinde birikmesine neden oluyor.
Dünyanın daha basık ve şişman olmasına yol açan bu durum gezegenin dönüş hızını yavaşlatıyor ve günleri uzatıyor. Yavaşlama hızının 1900-2000 yılları arasında yüzyılda 0,3 ila 1,0 milisaniye arasında olduğu tespit edildi. Ancak 2000 yılından beri bu değişim 1,3 milisaniyeye yükseldi.
Araştırmanın yazarları sera gazı emisyonları ciddi oranda azaltılsa bile önümüzdeki on yıl boyunca hızlanmanın 1 milisaniye olmasının beklendiğini söylüyor. Emisyonlar azaltılmazsa yavaşlama oranı 2100 yılına kadar 2,6 milisaniye/güne yükselebilir.
Guardian kaynaklarının aktardığına göre İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü ETH Zürih‘ten profesör Benedikt Soja, “İnsanlar olarak gezegen sistemi üzerindeki etkimizi yalnızca sıcaklık artışı gibi yerel olaylarla değil, uzayda hareket etme ve dönme şeklinin değişmesi gibi temel süreçlerle de görebiliyoruz. Karbon emisyonlarımız yüzünden bu değişikliği yalnızca 100-200 yılda başardık. Halbuki daha önce bu süreçlerin gerçekleşmesi milyarlarca yıl alıyordu” dedi.
İnsanların zaman işleyişi hassas atom saatlerine dayanıyor. Bir günün kesin olarak ne kadar sürdüğü, yani dünyanın bir tam dönüşünü tamamlama hızı ayın gelgitleri, iklim etkileri ve buzul tabakalarının geri çekilmesine bağlı olarak değişiyor.
Soja, hem internetin hem de iletişim ve finans işlemlerinin dayandığı veri merkezleri için kesin zamanlamanın önemine dikkat çekerek zaman hesaplarına etki eden tüm faktörlerin hesaba katılması gerektiğini söyledi. Navigasyon, uydular ve uzay araçları için de zaman hesabı önem taşıyor.
Kaynak : https://yesilgazete.org/iklim-degisikligi-dunyanin-donus-hizini-yavaslatiyor-gunler-giderek-uzuyor/
Haber Merkezi : Bülent ÖZGEN
