Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Başkanı Dr. Mustafa Tan, zeytincilikte 2024-2025 sezonuna ilişkin 475 bin ton yağ, 750 bin ton sofralık zeytin rekoltesi beklediklerini söyledi.
Tan, Balıkesir’in Edremit ilçesindeki ofisinde gazetecilere, Tarım ve Orman Bakanlığının 2009-2010 döneminden itibaren konseye sektör temsilcilerinin de içinde olduğu rekolte tahmin heyeti çalışması için yetki verdiğini hatırlattı.
Bu yıl rekolte tahmin çalışmasında format değiştirdiklerini kaydeden Tan: “Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonda özellikle il tarım müdürlüklerinin saha çalışmalarında daha etkin olduğu bir modele geçtik. Bunun için Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüyle (BÜGEM) 29 Ağustos’ta bir toplantı yaptık. Bilahare, eylül ayından itibaren bu grupların kurulmasıyla, ki bunun içinde Ulusal Zeytin Konseyi’nin zaten hepsi üyesi, ziraat odaları, sivil toplum kuruluşları, birlikler, ticaret odaları, ihracatçı birlikleri gibi bütün sektörün temsilcileri var.” dedi.
Saha çalışmalarının yanı sıra bölgedeki teorik çalışmalarda da uzun yıllara dayalı bahçeler seçilerek buralarda sayımlar gerçekleştirdiklerini ifade eden Tan, şöyle devam etti:
“Ülkemiz büyük bir atılım içinde; zeytincilikte. 2022- 2023 yılında dünya ikinciliğini almıştı İspanya’nın ardından. O yıllarda İspanya’da kuraklık vardı. Ülkemiz daha şanslıydı. Ama bunun bir tesadüf olmadığını bu yılda ülkemiz gösterdi. Bu anlamda sevincimiz büyük. Bu yılki rekolte sonuçlarının da ülkemiz ve dünya zeytinciliği ile sektörümüze hayırlı olmasını diliyorum. Bu doğrultuda 2024- 2025 üretim yılının Türkiye’nin yeni bir rekoru olduğunu müjdelemek istiyorum.”
Tan, Türkiye’de bu yılki sayımlara göre 172 milyon meyve veren 32 milyon 500 bin de henüz meyve vermeyen ağaç olmak üzere toplam 203 milyon zeytin ağacı bulunduğunu, geçen yıla göre 2 milyonluk bir artış olduğunu vurguladı.
Bütün yılların ortalamasına bakıldığında ağaç başına 20.9 kilo meyve verimiyle 3 milyon 600 bin ton zeytine ulaşıldığının altını çizen Tan, toplam zeytinin yüzde 20’sinin sofralık zeytine ayrılarak 750 bin tonluk üretimle yeni bir dünya rekoru ile Türkiye’yi dünya birinciliğine yükseltecek rekolteyi tahmin ettiklerini dile getirdi.
Toplam üretimden 750 bin tonluk sofralık zeytini düştükten sonra geriye 2 milyon 850 bin ton yağlık zeytin kaldığını kaydeden Tan: “6 kiloda bir kilo ortalamayla ki bu diğer yıllar ortalamasından yüksektir. Çünkü bu yıl malum son dönemde özellikle kuraklık nedeniyle zeytinler 6 kilolarda, 6,5 kilo, 7 kilolarda 1 kilo zeytinyağı üretiyor. Ama ortalama yani bütün sezon düşündüğünüz zaman bu oranın 6’da bir olduğunu kararlaştırdık ve i2 milyon 850 bin tonu 6’ya böldüğümüz zaman 475 bin ton bir zeytinyağı rekoltesi tahmin ediliyor. Bu da 2022- 2023’te yani 2 yıl öncesi 421 bin ton olan rekoru da geçmiş oluyor. Ben bu rakamların, bu değerlerin ülkemizin dünya 2.’liği hedefinde, daha sonrasında liderliği hedefinde önemli bir kilometre taşı olduğunu düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Tan, üretimde son 3 yılda da 2 defa rekor kırılmasının da sektör için uğurlu bir yol olduğunu düşündüğünü belirterek bu sonuçların hayırlı olmasını diledi.
- Geçen yıldan 100- 150 ton stok var
Geçtiğimiz yıl ihracatta bir dönem kısıtlama olduğunu da değinen Tan, şunları kaydetti:
“İç tüketimi de düşünmek suretiyle ve katma değeri yükseltmek amacıyla kısıtlanmıştı. Bu bir miktar amacına ulaştı. Ama tabii dünya fiyatları yükseldiği için iç piyasada bunu tutamadık. Dolayısıyla stok oluştu. Yani beklenen ihracat bir önceki ihracat yılındaki ihracata ulaşamadığı için oradan gelen bir stok var. Bunun da tahmini 100-150 bin ton civarında. Yani bunu biz bir daha bavatlayacağız ama sofralık zeytinde de yaklaşık bunun 3 katı bir stok durumu görünüyor bilançolar üzerinde. - Bu stoklar korkutmasın
Bir kere dünya ikinciliği konumuna Türkiye 475 bin ton zeytinyağıyla oturmuştur. Bu sonuçlar kesin sonuçlar değildir, tahminidir. Burada halkımız, üreticimiz, sanayicimiz, kısacası sektörümüz bir kere bu rekolte sonuçlarının çok ince elenip sık dokunduğunu ve bizim konseyimizin bu işin içinde elini taşın altına sokarak bakanlığımızla birlikte titiz bir çalışma yaptığını belirtmek istiyorum. Bunların Uluslararası Zeytin Konseyi’nde Madrid’de Birleşmiş Milletlere bağlı. Orada da ülkelerin rekoliteleri toplanıyor ve danışma komitelerindeki her ülke beyanlarda bulunuyor ve bunlar revize ediliyor. Biz de bu sonuçların kesin olmadığını söyleyerek aralık ayında bir daha gözden geçireceğimizi belirtmek istiyorum. İnşallah Türkiye bu yıl 2 yıl öncekinden adından çok söz ettirdiği gibi bu yılda söz ettirecektir. - Diğer ülkelerde stok yok.
Türkiye’de üretimle birlikte stokta var. Bu bizi şanslı kılıyor ama ihracatta bir kısıtlamaya gitmemek lazım. Şayet bir kısıtlama daha olursa stok; ikiye, 3’e katlanır. Zeytinyağı 2 yıl dayanımı olan bir yağdır. Elimizde bu yağ atıl hale gelir ve satılamayan mal da zayi olur.”