Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından düzenlenen ‘Deprem Gerçeği ve Kentsel deprem gerçeği masaya yatırıldı.
Dönüşüm Şurası’ kapsamında kamu, özel sektör, akademisyenlerden oluşturulan 6 ayrı komisyonda Türkiye’nin 50 binin üzerinde insanın hayatını kaybettiği, 104 milyar dolarlık maliyeti ile 11 ilde yaşanan 6 Şubat depremi bir kez daha hem hükümete hem yerel yönetimlere hem de vatandaşa deprem gerçeğini hatırlattı. 17 Ağustos depreminin üzerinden 24 yıl geçmesine karşın İstanbul’un hala depreme hazır hale getirilmemesi de o günden buyana gerekli dersin alınamadığını ve geç kalındığı tartışmaları gündeme getirildi..
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Türkiye’yi depreme dayanıklı hale getirmek ve olası bir depremde zararları en aza indirmek için düzenlediği Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şûrası; sivil toplum kuruluşları, akademisyenleri, deprem bilimcileri, bilim insanları ve uzmanları bir araya getirdi. Şûra’da alanında uzman isimlerden oluşan 6 ayrı komisyon, kentsel dönüşüm sürecinin önündeki engellerin kalkması ve dönüşüm sürecinin hızlandırılması için çalışıyor, toplantılar gerçekleştiriyor.
Türkiye’yi bekleyen deprem riskinin enine boyuna ele alındığı Şûra’da toplanan komisyonlar, kentsel dönüşümün önündeki engellere yönelik hukuki düzenlemeleri, ülkeyi depreme hazırlayacak yasanın altyapısını oluşturacak konuları görüşüyor. Komisyonlarda ele alınan konular, yeni yasama yılında Meclis Genel Kurulu’na sunulacak yeni ‘Kentsel Dönüşüm ve Deprem Yasası’nın yol haritasını belirleyecek.
6 Şubat depremi sonrası bir yandan deprem nedeniyle büyük yıkım yaşayan iller yeniden ayağa kaldırılmaya çalışılırken bir yandan da önemi ve aciliyeti bir kez daha ortaya çıkan kentsel dönüşüm sürecinin başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de hızlandırılması ve tüm şehirlerin depreme dirençli hale getirilmesine dönük yeni yasa hazırlıklarına başlandı.
Konuyu gündemine alan Çevre Şehircilik ve İklim Bakanı Mehmet Özhaseki, göreve gelmesinin ardından özellikle İstanbul’daki riske sık sık dikkat çekti. İstanbul’da 5,8 milyon bağımsız birim bulunduğunu, 1,5 milyon bağımsız birimin çok riskli olduğunu açıklayan Özhaseki, ilk etapta 600 bin konutun yıkılması gerektiğini ifade etti. Meclis’te depremin etkilerini azaltmaya yönelik yeni bir yasa çıkarılacak.
Yasa teklifine son şekli verilmeden önce geçtiğimiz cuma günü başlayan ve hafta sonu da süren Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurasında, kamu kurumları, özel sektör, üniversiteler, sivil toplum örgütleri bir araya geldi. Şurada konunun uzmanlarından oluşan, Kentsel Dönüşüme İlişkin Yasal Stratejiler Komisyonu, Kentsel Dönüşümde Finansmana Yönelik Stratejiler Komisyonu, Kentsel Dönüşümün Önceliklendirilmesine Yönelik Komisyon, Konut Arzına Yönelik Stratejiler Komisyonu, Kamuoyu Farkındalığı Oluşturmaya Yönelik Stratejiler Komisyonu ve İstanbul’da Kentsel Dönüşüme Yönelik Yeni Stratejiler Komisyonu olmak üzere 6 ayrı komisyon oluşturuldu.
Şuranın tüm çıktıları yeni hazırlanan deprem yasasına da önemli bir altyapı oluşturacak. Nüfusun yüzde 70’inin birinci derecede deprem bölgesinde yaşadığı ülkemizde depreme dayanıklı yapıların inşa edilerek, özellikle beklenen İstanbul depremi öncesinde kentsel dönüşümün hızla gerçekleştirilmesi için kentsel dönüşümün önündeki hukuki engellerin kaldırılması, süreci destekleyecek finansman modellerinin geliştirilmesi çıkarılacak yasa teklifinin iki önemli ayağını oluşturacak
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, ‘Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şûrası’nın sonuç bildirgesini açıkladı. Bakan Özhaseki, “Uzmanlarımızın tavsiyelerini dikkate alarak, kentsel dönüşümde başta İstanbul olmak üzere ülke genelinde işe başlamak için mevcuttaki üçte iki rıza uygulamasını yüzde 50+1 ile salt çoğunluğa getirmek istiyoruz. Bu düzenleme sadece binanın dönüşüme girme sürecinde değil inşaatın ruhsat aşamasında da uygulanacak
Dönüşüm sürecini hızlandırmak amacıyla tebligatlar, eski usulde değil; e-Devlet üzerinden tebliğ edilecek, yapıların kapılarına asılacak ve muhtarlıklarda ilan edilecek.” dedi. Kentsel dönüşümün hızlandırılmasını istediklerini belirten Bakan Özhaseki, açılan davalarla yaşanan anlaşmazlıkların çözülmesi için arabuluculuk sistemi ile ihtisas mahkemeleri kurulmasının da Şûra’da önerildiğini söyledi.
Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şûrası’nın sonuç bildirgesi, kentsel dönüşüm seferberliğinin 11’inci yıldönümü olan 5 Ekim’de kamuoyuna açıklandı. 2012 yılında startı verilen kentsel dönüşüm çalışmalarının aldığı son şekli ve yürütülen çalışmalar, İLBANK’ın Ankara Macunköy’deki sosyal tesislerinde düzenlenen toplantıda açıklandı.
Tek çare kentsel dönüşüm ve Sismik izalatör
6 Şubat depremlerinde 11 ilin doğrudan, 18 ilin dolaylı ve 14 milyon insanın da birçok yönden etkilendiğini ifade eden Bakan Özhaseki, “680 bin civarında konut, 170 bin civarında iş yeri, depo ve ahır yıkıldı. Maddi hasar 100 milyar doların üzerinde. Şu anda afet bölgesinde 200 bin konutumuzun yapımı devam ediyor. Yerinde Dönüşüm projemiz için 215 bini aşkın başvuru gerçekleşmiş durumda. En kısa zamanda afetzede kardeşlerimizi güvenli konutlarına yerleştireceğiz. Hepimizin şunu bilmesi lazım; Türkiye bir deprem ülkesi. Bu işin tek çaresi, kentsel dönüşümdür. Oturduğumuz konutları, çalıştığımız iş yerlerini deprem gerçeğini bilerek sağlıklı, güvenli hale getirmeliyiz. Bunun için de kentsel dönüşüm hayati bir öneme sahiptir.” diye konuştu.
Bugüne kadar 2 milyon 200 bin konut dönüştürüldü.
Türkiye ve İstanbul’daki konut ve dönüşüm sayılarına dair açıklamalarda bulunan Bakan Özhaseki, “Sayın Cumhurbaşkanımızın 2012 yılında ortaya koyduğu ‘Türkiye’nin Her Yerinde Kentsel Dönüşüm’ hamlesiyle bugüne kadar 2 milyon 200 yüz bin civarında bağımsız bölümün dönüşümünü sağladık. Şu anda da 400 bin bağımsız bölümün dönüşümü devam ediyor.
Kentsel dönüşüm çalışmalarını hızlandıracağız. İstanbul’da 6 milyon civarında konut, 1,5 milyon bağımsız bölümden oluşan ticarî alan var. İstanbul’da da 2012’den itibaren başlayan çalışmalarda yaklaşık 800 bin bağımsız bölümün dönüşümünü bitirmiş durumdayız. Şu anda da 171 bin civarında bağımsız bölümün dönüşümü devam ediyor. Sadece İstanbul’un dönüşümü için bu güne kadar 128 milyar TL yatırım gerçekleştirdik. Bu sayı Türkiye genelinde ise 480 milyar TL’dir.” ifadelerini kullandı.
Kentsel dönüşümde öncelikler belirleniyor
Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürü Hakkı Alp başkanlık ettiği ‘Kentsel Dönüşümün Önceliklendirilmesine Yönelik Stratejiler Komisyonu’nunda ise, zemin özelliklerinden yapısal özelliklere, imar hakkı yetersizliklerinden hak sahiplerinin talep ve beklentilerine kadar birçok faktörün, kentsel dönüşümün önceliklendirme kriterlerine olan etkisi mercek altına alındı.. Toplantıda, hazırlanacak yeni Kentsel Dönüşüm ve Deprem Yasası’nın zemininin oluşturulması görüşüldü.
İstanbul için 4 adımlı yol haritası
İstanbul için 4 adımlı yol haritası belirlendiğini dile getiren Bakan Özhaseki, “İstanbul için de önümüzde 4 adımlı bir yol haritası var. Birincisi, hâlihazırda devam eden kentsel dönüşüm çalışmalarıdır. Bu çalışmaları hızlandırıp, genişleteceğiz. İkincisi, ‘Yarısı Bizden’ kampanyasıdır. TBMM’den geçecek yasadan sonra, bu kampanyayla en az 200 bin konutumuzu dönüştüreceğiz. Üçüncüsü, tespit ettiğimiz rezerv alanlarda güvenli, iklim dostu, kimlikli hayat alanları inşa edeceğiz. Bu rezerv alanlarda 350 bin civarında konut yapacağız. Dördüncü olarak ise, TBMM’ye taşıdığımız bu yasa ile İstanbul’daki ve ülkemizdeki kentsel dönüşümün önündeki engelleri kaldıracağız.” şeklinde konuştu.
Uzmanlar,kentsel dönüşüm için yüzde 50+1 salt çoğunluğu işaret etti.
Bakan Özhaseki, “Kentsel dönüşümde başta İstanbul olmak üzere ülke genelinde işe başlamak için mevcuttaki üçte iki rıza uygulamasını, uzmanlarımızın tavsiyesi ile yüzde 50+1 ile salt çoğunluğa getirmek istiyoruz. Bu düzenleme sadece binanın dönüşüme girme sürecinde değil inşaatın ruhsat aşamasında da uygulanacak. Dönüşüm sürecini hızlandırmak amacıyla tebligatlar, eski usulde değil; e-Devlet üzerinden tebliğ edilecek, yapıların kapılarına asılacak ve muhtarlıklarda ilan edilecek. Ayrıca İstanbul’da Yarısı Bizden kampanyasının hızlıca uygulanabilmesi için malî yardım hükmü de kanuna eklenecek.” dedi.
Komisyon üyelerinden “Arabulucuk komisyon üyelerinden ‘ARABULUCULUK VE İHTİSAS MAHKEMELERİ’ ÖNERİSİ
Kentsel dönüşüm sürecinin uzamaması için Şûra’dan çıkan öneriler içerisinde, açılan davalarda anlaşmazlıkların çözülmesi için arabuluculuk sistemi ve ihtisas mahkemeleri kurulmasının önerilmesinin de istendiğini belirten Bakan Özhaseki, “Kaybedecek bir saniyemiz bile yok, hızlı hareket etmeliyiz. Kentsel dönüşümlerde anlaşmazlıklar çözülsün diye arabuluculuk sistemi devreye girecek. Kentsel dönüşüm davalarını hızlıca çözüme kavuşturacak ihtisas mahkemelerinin kurulması gerekiyor. Anlaşmazlıklar ivedi bir şekilde çözülürse, biz de kentsel dönüşüm sürecini daha hızlı bir şekilde yürütmüş oluruz.” açıklamalarına yer verdi.
“Köy evleri çelikten yapılacak”
Köy evlerinin çelik gibi sağlam yapılacağını dile getiren Bakan Özhaseki, “Şûra’mızdan çıkan bir diğer öneri ise, hem zaman hem maliyet, hem de iklime azami duyarlılık açısından çelik karkastan köy evlerinin de yapılabileceği yönündedir. Biz, Şûra’mızdan çıkan bu öneriyi çok değerli buluyoruz. Köy evlerimizi çelik karkas ve kendine has modüler sistemle yapacağız. Özellikle afetten büyük zarar görmüş 4 şehrimizde bu yapıları hızlı bir şekilde inşa edip, afetzede kardeşlerimize teslim edeceğiz.” ifadelerini paylaştı.
Dönüşümde muafiyetler ve fonlar
İLBANK Genel Müdürü Recep Türk’ün başkanlığını yürüttüğü ‘Kentsel Dönüşümde Finansmana Yönelik Stratejiler Komisyonu’nda; krediler, fonlar, sertifikalar gibi konular için beyin fırtınası gerçekleştirildi.Bu konuların beraberinde; kamu-özel sektör ortaklığı, konut sigortası, muafiyet ve desteklerle ilgili de fikir alışverişi gerçekleştirildi.
Konut arzı bilimsel verilerin ışığında çözülüyor
Konut Arzına Yönelik Stratejiler Komisyonu da en hassas konuları çözme yönünde gayret gösterdi. Mekânsal Planlama Genel Müdürü Erdal Kayapınar’ın başkanı olduğu Komisyon; dönüşüm sürecinde ne kadar konutun nerelerde arz edileceğini, bilimsel veriler ışığında inceliyor. Toplantıda, konutların üretim maliyetleri ve imar hakkının yetersiz olduğu durumlarda ne tür modellerin üretileceği üzerine de fikir alışverişinde bulunuldu.
Deprem için vakit geçirmeden uygulamaya başlamalıyız,yoksa herşey çok geç olacak. Kentsel dönüşümde sismik izalatörü dikkate almalıyız.
HABER : BÜLENT ÖZGEN
